گُذَرنامه یا پاسپورت یکی از مدارک شناسایی رسمی است که از سوی دولت‌ها برای شهروندانشان صادر می‌شود. با این مدرک دولت مربوطه از دیگر دولت‌ها اجازه می‌خواهد تا به شهروندان مربوطه اجازه گذر از یا ورود به خاک آن کشورها را بدهند. به اجازه‌ای که به این منظور از دیگر دولت‌ها گرفته می‌شود روادید یا ویزا گفته می‌شود.

در قدیم به گذرنامه «تذکره مرور» گفته می‌شد.

گذرنامه از یک سو مجوز خروج از کشور است که تابع سیاست داخلی آن کشور است. زیرا مردم بعضی کشورها مانند کره شمالی و در گذشته شهروندان کوبا و کشورهای بلوک شرق حق سفر به بیرون از کشور را نداشتند. از سوی دیگر، گذرنامه، تضمین کننده امنیت و حقوق مسافر در قلمرو دیگر کشورها به معنی پذیرش آن از سوی کشور مبدا است. این موضوع، تابع قدرت سیاسی و بین المللی کشور صادر کننده گذرنامه است.

تعریف قانونی گذرنامه[ویرایش]

بر طبق ماده ۱ قانون گذرنامه، گذرنامه سندی است که از طرف مقامات دارای صلاحیت مذکور در این قانون برای مسافرت اتباع ایران به خارج یا اقامت در خارج از کشور یا مسافرت از خارج به ایران داده می‌شود.

تاریخچه[ویرایش]

یکی از اولین اشاره‌ها به کاغذهایی که به عنوان گذرنامه مورد استفاده قرار می‌گرفته است به ۴۵۰ سال پیش از میلاد مسیح و در کتاب مقدس یهودیان است. بنا بر عهد عتیق (تورات) نحمیا از یهودیان شناخته شده که در کاخ شوش مباشر اردشیر یکم هخامنشی بود، برای سفر به یهودیه از اردشیر یکم نامه‌ای دریافت می‌کند تا تضمینی برای به سلامت عبور کردن از اراضی تحت سلطه دیگر فرمانروایان باشد.^[۱]

اما گذرنامه به معنای امروزی آن، در اواخر قرن نوزدهم میلادی رایج شد. کشورهایی مانند امپراتوری بریتانیا برای تسهیل سفر اتباع خود در سراسر قلمرو خود، گذرنامه‌ای ایجاد کرد که تنها یک برگ داشت.

نگارخانه[ویرایش]

• 

  یک گذرنامه ایرانی در دوره سلسله پهلوی

 
• 

  گذرنامه پیشین ایران

 
• 

  گذرنامه هوشمند کنونی ایران (از ۱۳۹۳)

 
• 

  نوشته صفحه آخر گذرنامه آمریکایی: بدین وسیله، وزارت امور خارجه ایالات متحده آمریکا از تمامی افراد درخواست دارد که بدون تاخیر یا ایجاد مانع، به شهروند/دارنده ملیت ایالات متحده که نام او در این پاسپورت آمده اجازه عبور دهد و در صورت نیاز، به او کمک قانونی داده و از وی حمایت کند.

• 

  یک گذرنامه آلمانی با تراشهزیست‌سنجشی

 
• 

  نقشه کشورهای جهان بر اساس مدت زمان اعتبار گذرنامه

 
• 

  نقشه کشورهای جهان بر اساس رنگ گذرنامه

 
• 

  گذرنامه کنونی افغانستان